Liefde in moeilijke tijden?
We voelen ons allemaal in meerdere of mindere mate onzeker, angstig of depressief sinds de Covid-19 crisis met al haar ingrijpende en misschien nog niet te overziene gevolgen. Er is meer onzekerheid, ziekte, verlies, isolement… dan we als mens zomaar in ons eentje kunnen (ver)dragen. Onze emotionele trechter loopt voortdurend over. De verhoogde prikkelbaarheid door overweldiging settelt zich chronisch in ons samen-zijn.
Vele koppels zijn daarom in nood: of ze zitten elkaar nu voortdurend in de haren, of ze wat afstand van elkaar of switchen voortdurend tussen de 2.
We zien vele koppels die het moeilijk hebben onder de stress en meer dan ooit in toxische patronen terecht komen, of dat de al langer aanwezige emotionele spanningen op de spits gedreven worden. Daar is niks abnormaals aan: dat is te verwachten in tijden als deze.
Maar vergeet niet dan het ook anders kan!
Er zijn constructieve manieren om te verbinden in tijden van crisis. Maar dan moeten we wel wat slechte gewoontes bannen en het over een andere boeg gooien.
Een crisis hoeft ons niet te vervreemden van elkaar. Integendeel, we kunnen van de nood een deugd maken en onze stress ombuigen naar meer verbinding met onze partner.
Als onze ultieme steun onze ultieme stress wordt
Onze geliefden zijn de meest dankbare slachtoffers om ons ongemak en onze pijn op uit te werken. De mensen van wie we het meest houden krijgen, naast wijzelf, de zwaarste klappen door ons psychisch lijden. Of we nu onze partner vanuit stress gaan bekritiseren, uitschelden of net meer gaan vermijden: in alle gevallen worden we naast de moeilijke tijden zelf, een extra bron van stress voor elkaar. En dat moeten we er eigenlijk echt niet bij hebben. De moeilijke buitenwereld heeft al genoeg aan zichzelf!
De Corona-liefdes-paradox
Aan de andere kant zijn we als sociale wezens door en door gemaakt om net in crisissituaties meer dan ooit op onze geliefde als ‘veilige haven’ terug te kunnen vallen. Een liefdesrelatie is dan ook hét hulpmiddel bij uitstek in deze heftige tijden. We kozen onze geliefde als ultieme emotionele veilige haven in de storm die het leven soms kan zijn. Maar als diezelfde geliefde ons het signaal stuurt dat we TOCH niet (helemaal) veilig zijn, gaat ons brein automatisch in alarmstand. Onze ultieme bron van troost wordt onze ultieme bron van stress. Het is uitermate stresserend en ongezond om dit dubbelzinnige signaal te moeten ondergaan. Hoe emotioneel intelligent of sterk we ook mogen zijn: geen mens krijgt dit verwerkt.
Ons zenuwstelsel zet zich schrap en roept moord en brand dat er gevaar is. We gaan vechten (de ander bekritiseren, provoceren…) of vluchten (in onze schulp kruipen, de ander vermijden, vluchten in taken…) als antwoord op dit grote gevaar.
Hoe meer we gaan vechten en vluchten als koppel, hoe meer de afstand en vervreemding tussen geliefden zich nestelt in onze relatie. Dit is het meest toxische patroon waar je als stel in terecht kan komen. Het spel van vechten en vluchten blijkt dé sluipmoordenaar te zijn van relaties. Als dit blijft duren, wordt de afstand op de duur niet meer te overbruggen en valt de relatie in duigen.
Het emotionele superbrein als redding
Onze emotionele trechters krijgen nu veel te veel tegelijk te ‘slikken’, dat is een onveranderbaar feit. Door van onze relaties een absolute prioriteit te maken verhogen we onze draagkracht. Om het even heel on-sexy maar wel glashelder te zeggen… Meerdere recente wetenschappelijke onderzoeken bevestigden dat onze hersens als mens niet gemaakt zijn om onze emoties alleen te reguleren. Op zich al niet, en zeker niet in crisissituaties. Het vraagt belachelijk veel glucose-verbruik om de ongemakken van het leven alleen in de ogen te kijken, met in het beste geval een mondjesmaat resultaat en moegewerkte hersens.
Maar als 2 paar hersenen als het ware goed op elkaar ingeplugd geraken, kunnen we doen waarvoor we gemaakt zijn: emoties co-reguleren. We creëren als het waren met onze partner een super-brein dat veel meer emotionele veerkracht kent dan onze beide minds apart. Samen ‘de draak’ in de ogen kijken is niet alleen honderd keer efficiënter maar verdiept en versterkt ook instant de relatie met je partner. En vanuit die diepe, sterke relatie kan je dan weer nog beter de hersens op elkaar inpluggen, waardoor je nog beter met crisis leert omgaan enz. Een positieve spiraal van juist in de crisis altijd maar sterker worden als koppel.
Erop of eronder?
Maar het gevaar van de negatieve spiraal loert ook om de hoek. Je voelt je als koppel meer en meer vervreemd van elkaar, waardoor co-regulatie van de heftige emoties niet mogelijk is. Daardoor wordt de Corona crisis voor elk van de partners veel zwaarder en tragischer dan hij op zich al is. Het lukt niet om stress samen in de ogen te kijken en daar kracht uit te putten. Je voelt je relatie verslappen alsof ze zelf ook door Corona werd aangevallen, en blijft wanhopig alleen en gefrustreerd achter.
Want diep vanbinnen weten we allemaal dat er iets niet klopt. Diep vanbinnen voelen we dat onze relatie ons de steun zou kunnen geven die we zo hard nodig hebben. Diep vanbinnen beseffen we dat het niet de bedoeling is dat onze partner onze vijand wordt waartegen we ons moeten wapenen. We gaan immers allemaal in relatie om samen sterker te staan. Vroeger was dat vooral op financieel-praktisch vlak. Heden is dat vooral op emotioneel vlak.
In deze tijden komen relaties heftig in beweging: ze worden doorgaans of beter of slechter. Ze staan zwaar onder druk door het gevaar van buitenaf. Zelden blijven ze onveranderd in tijden van crisis.
Of een relatie beter of slechter wordt onder de nieuwe omstandigheden, hangt dus af van de mate waarin je uit de vecht- of vluchtreacties weet te blijven of er net in slaagt om dicht bij elkaar blijft, fysiek en emotioneel.
Neem je relatie weer in de hand!
Nu is dé uitgelezen tijd om van de liefde weer de prioriteit te maken die ze verdient te zijn. Om jullie liefde te laten herleven als nooit tevoren.
Het levert je niet alleen zalig liefdesgeluk op, maar ook fysieke én psychische immuniteit tegen moeilijkheden van buitenaf.